Roeping

Mijn vader was vroeger dominee. Ik had weleens gehoord van mensen die een roeping in hun leven hadden, en ik vroeg me als kind soms af of mijn vader dat dan ook had meegemaakt. Als een stem in de nacht, een sacraal moment waarop je van boven een stem hoort die vertelt wat je pad zou moeten zijn. Dat leek me tamelijk geheimzinnig en ook een beetje eng.

In 2013 riep de Wereldraad van Kerken bij haar samenkomst op tot een wereldwijde Pelgrimage van Gerechtigheid en Vrede. Zo’n oproep klinkt misschien als actieplan – nu gaan we de wereld redden! – maar dat is het niet. Het is niet een pelgrimage naar, maar een pelgrimage van gerechtigheid en vrede. Door zelf de dingen te doen die bijdragen aan gerechtigheid en vrede, ben je bezig met die tocht naar een andere werkelijkheid.

Als doopsgezinden hebben we drie jaarthema’s die aansluiten bij deze oproep van de Wereldraad van Kerken. Deze week sprak ik met een groep oudere mensen over het jaarthema “Geroepen om te leven”. We kwamen erachter dat het woord roeping een lastig te vangen begrip is. Een pelgrimage is voor doopsgezinden wat minder vanzelfsprekend dat voor bijvoorbeeld katholieken of moslims; Lourdes en Mekka staan niet zo snel op ons ticket. Wel kunnen we ons eigen leven zien als een pelgrimage met verschillende etappes.

In Genesis 1 (dat is het eerste bijbelboek) staat het scheppingsverhaal. Volgens sommigen gelijk aan sprookjes, waar ik in kan komen wanneer je die tekst louter natuurkundig of historisch zou lezen. Als je daarvoor open staat, dan zul je enige moeite moeten doen. Ik vergelijk het maar met een museum met abstracte kunst. Op het eerste gezicht zou je zeggen: kliederwerk, maar als je bereid bent verder te kijken dan zie je dat er een andere laag zichtbaar wordt.

Oh ja, Genesis 1. Daar staat bijvoorbeeld: de mens is geschapen naar Gods evenbeeld. Dat is nogal wat. En ook zij moeten de heerschappij voeren over de hele aarde en even verder breng de aarde onder je gezag. Dat is geen uitnodiging om absoluut heerser te zijn en maar te doen wat we willen, ook al zou je bijna denken, zo om je heen kijkend,  dat nou net dit gedeelte van de Bijbel het favoriete proza van een groot deel van de wereldbevolking is. Ik lees hier niet dat wij allemaal godjes moeten worden en doen alsof we alles under control hebben – Wij hoeven niet God te zijn, maar als God zijn liefde te zijn voor de wereld, voor de mensen, voor de dieren, voor onszelf. We worden opgeroepen om te leven en om er iets van te maken.

Tsja. Er iets van maken. Dat kan natuurlijk betekenen dat je op Black Friday je ellebogen gebruikt om vooraan te staan in de rij om die laatste TV buit te maken. Het kan ook betekenen dat je als tussenpersoon een paar honderd euro per bootvluchteling in je zak stopt. Op de een of andere manier is mijn interpretatie van Genesis 1 anders. Hoe doe je dat zonder dat het een goedkoop moralistisch plaatje wordt waarin goed en kwaad kraakhelder zijn? Hoe wordt je geroepen om te leven? Het leven krijg je, en als je door ademt en niet al te gekke dingen doet, en er geen ziektes op je pad komen, dan kun je oud worden. Maar dat is biologisch leven. Gaat het hier niet om een ander soort leven, een leven dat daar bovenuit gaat? Hoe leef je je leven in vrede, in opdracht van God, in de kracht van de goedheid? (omcirkel welke woorden bij je passen). Of als je niet zo goed uit de voeten kunt met de naam God, dan zou je kunnen zeggen: hoe vind je je leven een pad waar je iets kunt betekenen?

In de bijbel worden steeds weer gewone mensen opgeroepen om te leven. Mozes bij een brandende braamstruik, Abraham, Samuel, Zacheüs, de leerlingen van Jezus – en wij sluiten ook aan in die rij van mensen. Die roeping hoeft niet dramatisch te zijn, of radicaal, of spectaculair. Een hele kleine roeping kan van grote betekenis zijn. In een eerdere post op dit blog deelde ik een verhaal over kwallen.  Zo klein (of groot?) kan een roeping volgens mij zijn.

In de pelgrimage van gerechtigheid en vrede gaat het er denk ik om, dat je niet aan grote thema’s kunt werken als je niet eerst stilstaat bij de bronnen die belangrijk voor jezelf zijn. Heb je vrede met de situatie waarin je verkeert? Heb je vrede met het verlies aan zelfstandigheid? Heb je vrede met wat je hebt gedaan met je leven? Of met wat je niet hebt gedaan? Kun je de confrontatie aan met je ego?

Zo wordt het woord roeping voor mij een stuk minder geheimzinnig en zeker niet meer eng. Roeping als luisteren naar wat je ten diepste in jezelf hoort. Een oer-stem die ik interpreteer als God en die eerder fluistert dan roept.