FGM. Female genital mutilation. Vrouwenbesnijdenis. Daarover gingen de verhalen vandaag bij de workshop in Tarime. Daarop was ik niet voorbereid.

Vanmorgen kon in even uitslapen tot half acht. Ik had nog ananas, meloen en avocado over voor mijn ontbijt, samen met een Douwe Egberts iced coffee, die ik voor de variatie met heet water klaarmaakte. Afscheid nemen van het strand, waar de vissers net hun net binnenhaalden. De vangst bestond uit stukken verkoold hout en een paar kleine visjes, die ze om onbegrijpelijke reden in het zand gooiden in plaats van terug in het water. Soms kun je een verschil maken in het klein, bedacht ik, en de redder in mij gunde aan tenminste twee exemplaren een tweede leven.

Toen naar de bijbelschool van gisteren, waar we drie vrouwen ophaalden om mee te rijden. Het voelde een beetje als een schoolreisje. Een prachtige omgeving kregen we te zien, maar ook de niet-aflatende stroom aan mensen die hout, suikerriet, meubels, manden en bouwmaterialen vervoeren op handkarren, op hun fiets of lopend met de spullen op hun hoofd. Stof, rook en stank vergezelden ons op de reis naar Tarime.

We kwamen rond 12.30 uur aan in een verschrikkelijk oord. Zo erg had ik het nog niet eerder gezien deze week. Alles in die stad lijkt lelijk, kapot, ruw, smerig en arm. Zoals gebruikelijk werden we eerst in het kantoor van de bisschop uitgenodigd, om het gastenboek te tekenen en een voorstelronde te doen. Het lijkt een toneelstukje, maar is wezenlijk onderdeel van de omgangsnormen hier en ik voel me er steeds minder ongemakkelijk bij.

Samen met Dorothy en Andallah in de stad bij een soort bakker somosa’s en een paar kleine oliebolletjes gegeten, voordat om 14.00 uur de workshop begon.

De kerk leek op een soort loods, waar ongeveer 30 vrouwen al aan het zingen waren. Heerlijk. De verhalen die naar aanleiding van de Tree of Life verteld werden, misten hun effect niet. Over de zoon en dochter die beiden, volgens gebruik van de stam, besneden moesten worden. De moeder die vertelde over haar dochter die wegliep, op de vlucht voor de dorpsoudsten die op het punt stonden haar vreselijk toe te takelen en haar seksualiteit voor de rest van haar leven in negatieve zin te bepalen. Over haar keuze om haar dochter daarin te steunen met de excommunicatie uit de gemeenschap als gevolg, de ontzegging van toegang tot de waterput, de pesterijen en de garantie dat geen enkele man ooit nog naar deze jonge vrouw om zou kijken. In deze regio van Tanzania wordt nog 50% van de meisjes besneden, ook al is dat inmiddels bij wet verboden. De kerk is een toevluchtsoord en veilig voor de meisjes die willen vluchten. Het terrein van de kerk wordt gerespecteerd, zelfs door hen die geld verdienen met de rituele verminking van jonge meisjes. “They fear our God and do not dare to enter these premises”, vertelde de vrouw die zich al vele jaren inzet voor de opvang van meisjes die weglopen uit angst voor FGM. De doopsgezinde kerk in Tarime zoekt geld om een echt opvanghuis de kunnen bouwen, zodat deze meisjes voor langere tijd opgevangen kunnen worden om zo te ontkomen aan dit gebruik. Wie heeft er een tip voor een fonds?

FGM. Door de verwijdering van de clitoris, wordt de vrouw eigenlijk ontseksualiseerd. Seks levert geen plezier meer op, alleen pijn. Zo verzekert de man zich ervan dat zijn vrouw geen ongewenste toenadering zal zoeken tot een andere man. De ingreep vindt onverdoofd plaats; er worden traditionele kruiden gebruikt om het bloeden te stoppen. Dat werkt soms, maar vaker niet. Sommige meisjes overleven dat niet, en zij die dat wel doen krijgen littekenweefsel dat bij het baren van een kind makkelijk scheurt, met alle gevolgen van dien. De meisjes krijgen cadeaus om dit ritueel te vieren. Als er niet gehuild wordt, krijgen ze meer.

En daar stond ik. Met mijn Tree of Life. En Johannes 4. Mijn tranen te bedwingen. En toen begonnen ze te zingen en te dansen. Hun eigen tranen drogend met hun omslagdoek, vrolijk, opgewekt en sterk. Vertrouwend op God. Bijzonder, om dat laatste ook mee te maken. Ik heb wel duizend vragen, waarvan ik er maar een paar heb kunnen stellen bij de thee en de pinda’s die we samen dronken en aten. De meeste vrouwen moesten naar huis. Naar hun kinderen en man, om voor hen te koken….in klein comite spraken we nog over geloof en kerk, wat dat hen bracht, hoe dat hun leven veranderd had en hun mannen tot betrouwbare echtgenoten had gemaakt. Oorzaak en gevolg vind ik opeens niet zo belangrijk meer. Feit is dat deze kerkelijke gemeenschap hun leven in een ander spoor heeft gebracht. De “amens” zijn talrijk op zo’n middag en ik doe van harte mee.

Groepsfoto, cadeau’s en in de landcruiser op weg naar Shirati. Een kilometer of 30 over asfalt, daarna nog een half uur over de zandweg die zoveel stof veroorzaakt dat je bijna niets ziet. Abdallah past de snelheid daar nauwelijks op aan, wat het op zijn minst spannend maakt. Na 18.00 uur gaat het rap met de zon die ondergaat, en toen het net donker was hadden we een lekke band. Het zal ook eens gewoon gaan.

Om 19.30 uur aangekomen in Shirati. Je snapt het al: eerst naar de bischop, beleefdheden uitwisselen, voorstellen, bedanken, gastenboek tekenen. Daarna naar mijn kamer in het Mennonite Community Center gebracht. Mijn spullen neergegooid, snel een koude douche genomen en toen terug naar de eetzaal, waar bisschop Muso, Abdallah en ik met zijn drieen heerlijk aten van de rijst, gegrilde tilapia, banaan en bonen. En het meest geweldige passie-meloen-mangosap die ik ooit heb gehad. Tijdens het eten kwam dr. Chirangi binnen, de broer van Musuto die ik eerder deze week trof. Beiden zijn arts en opgeleid in Nederland, maar bewust hier werkzaam om hun eigen mensen de dienen. Misschien ben ik aan het einde van deze week wat wiebelig qua emoties, maar het is toch wel heel bijzonder dat deze man 20 uur per dag werkt (dat is niet overdreven, hij slaapt echt maar een paar uur) voor mensen die het ziekenhuis nauwelijks of niet kunnen betalen maar wel hulp nodig hebben. Een ontzettend leuke man, die me na het eten zijn huis liet zien en de koelkast met een paar biertjes en me uitnodigde om zijn huis te gebruiken als gast, ook als hij er niet is.

Samen met Abdallah een biertje op de veranda gedronken, nu in mijn hete kleine slaapkamer in het Community Center deze tekst aan het typen. Morgenochtend laat dr. Chirangi me het ziekenhuis zien en bezoek ik het lepracentrum. Van Els de Quant heb ik een tas vol verbanden mee gekregen, gehaakt door doopsgezinde vrouwen in Nederland. Morgenmiddag de laatste workshop, zondagmorgen preken in de kerk hier en dan zit het er bijna op. Wordt vervolgd….