Mijn man sloeg me iedere dag
Ik moest trouwen met een man die ik niet kende
Ik herinner me dat mijn vader altijd dronk
De dorpsraad besloot dat ik klappen had verdiend omdat mijn man weg was gelopen
Mijn vrienden lieten me alleen en dronken achter. Ik had geen geld voor school
De mensen lachten me uit omdat ik geen man had
Mijn vader zei dat ik een prostituee was, omdat ik verpleegster wilde worden

Hoe moet je typen dat je even stil valt? Vandaag stond in het teken van het delen van reisverhalen. Verhalen over een punt in je leven dat je besloot dat er iets moest veranderen, en een beschrijving van de helpers en bedreigingen die je onderweg tegenkwam. Dat was niet mals; de openheid van de vrouwen verraste me en raakte me diep.

Daar stonden ze: vrouwen die soms vanuit de uithoeken van dit land naar Musoma waren gekomen om deze twee dagen mee te maken. Vrouwen die de busrit nauwelijks konden betalen. Hier stonden vrouwen die meer leed hadden ondergaan dan ik me ooit had kunnen voorstellen. Er werd gehuild en op zeker moment was ik even bang dat ik de controle over de groep verloor, maar het evenwicht herstelde. Er werd gezongen en gedanst: een medicijn waarvan deze vrouwen al lang wisten dat dat beter werkt dan welke pillen ook.

Na de lunch (gekookte Talapia, rijst en banenen) lazen we uit Johannes 4. Dat gaat over een vrouw die in meerdere opzichten buiten te dominante orde lijkt te vallen. Ze ontmoet iemand die wel tot die groep behoort: qua religie, gender en misschien ook wel kennis. Maar die verschillen lijken er niet meer toe te doen als ze in gesprek komen. De vrouw heeft al meerdere mannen gehad en lijkt bang voor het oordeel van de vreemdeling over haar huidige partner.

Gisteren maakten we een Tree of Life, met als uitkomst een kernwoord, als extractie van je eigen levenservaringen. Mijn vraag voor vandaag was: waar vindt je dat kernwoord terug in de tekst van Johannes 4? Het aantal mannen bleek meerdere keren terug te komen. Niet in de zin dat de vrouw in het verhaal een sloerie was, maar omdat meerdere vrouwen in deze groep door hun dronken en misbruikende mannen verlaten waren. En waar ben je als vrouw met kinderen alleen? De vaak gehoorde uitleg dat de vrouw uit Johannes 4 een slettebak zou zijn, kwam in een nogal ander licht te staan. Wie is hier nou eigenlijk de zondaar?

Na de lunch bleek een aantal vrouwen weggeglipt te zijn – ze kwamen halverwege de middag terug uit de stad met cadeautjes. Twee Afrikaanse shirts voor mij en een omslagdoek voor Christien (mijn reisgenote die onverhoopt op dag een terug naar huis moest). Toen ik zei dat ik dat nauwelijks aan kon nemen, zei Dorothy dat ik dat dan maar moest leren. Ik beloofde mijn best te doen 😊

De workshops in Musoma zijn hiermee klaar. De groepsfoto geeft goed aan hoe we ons voelen: kleurrijk, pluriform en voldaan. Morgen beetje uitslapen en dan op pad naar Tarime, waar morgen de middagworkshop begint. Het volgende verslag zal daarover gaan. Welterusten.